آخرین مطالب
امکانات وب
دانشگاه آزاد اسلامی
واحد ارسنجان
دانشکده علوم انسانی
گروه روانشناسی
گرایش : عمومی
عنوان:
تبیین نقش واسطه ای مهارت های مقابله ای در ارتباط بین سبک های دلبستگی و تاب آوری
نام نویسنده و استاد راهنما در فایل اصلی موجود است.
دانشگاه آزاد اسلامی
واحد ارسنجان
دانشکده علوم انسانی ، گروه روانشناسی
پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد (M.A)
گرایش : عمومی
فهرست مطالب
عنوان صفحه
چکیده ………………………. ……………….1
فصل نخست: کلیات پژوهش
1-1- مقدمه………………. ………………3
1-2- بیان مسئله ………. ……………..5
1-3- اهمیت موضوع پژوهش…………………………………… …………….10
1-4- هدف پژوهش… …………….11
1-5- تعاریف نظری متغیر……………………………………. ……………12
فصل دوم: مبانی نظری و پیشینه تحقیقاتی
2-1- مباحث نظری در باب سازه ی تاب آوری……………………… ………….15
2-2- موج مطالعاتی تحولی تابآوری……………………………… …………18
2-3- الگوهای نظری تاب آوری……………………………………….. ………..24
2-4- مکانیسم های تابآوری…………………………………………. ………29
2-5- نظریه ایجاد و توسعه هیجان مثبت و تاب آوری……………. ………31
2-6- مبانی نظری در باب سازه دلبستگی…………………………… ……..34
2-7- مبانی روان پویشی نظریه دلبستگی …………………………. ……. 39
2-8- نظریه یادگیری………………………………………………………………………………………………………………………….40
2-9- نظریه تحول شناختی………………………………………….. ……..41
2-10- نظریه كردارشناسی…. ..42
2-11- نظریه دلبستگی بالبی…………………………………………………………………………………………………………43
2-12- نظریه دلبستگی باولبی………………………………………………………………………………………………………44
2-13- سبك های دلبستگی از دیدگاه های مخلتلف……………… ..46
2-14- انواع سبك های دلبستگی……………………………………………….. ..51
2-15- مراحل شكل گیری دلبستگی در نوزادان………………. .55
2-16- تحول دلبستگی در نوجوانی…………………………………………………. 58
2-17- تداوم دلبستگی از كودكی تا نوجوانی……………………………………. 58
2-18- معیارهای تشخیص دلبستگی………………………………….. 60
2-19- مباحث نظری در باب سازه ی راهکار های مقابله ای ……… 61
2-20- آموزش تدابیر مقابله…… 64
2-21- انواع مقابله …………………. 68
2-22- پیشینه تحقیقاتی……… ..74
2-23- فرضیه پژوهش……………. 81
فصل سوم ( روش پژوهش )
3-1- نوع پژوهش…………………………………………………………………………………………………………………………83
3-2- جامعه آماری،……………………………………………………………………………………………………………………….83
3-3- نمونه و روش نمونه گیری…………………………………………………………………………………………………….83
3-4- ابزارهای اندازه گیری……………………………………………………………………………………………………………88
3-5- روش اجرا………………………. 91
3-6- روش تجزیه و تحلیل داده ها…………………………………………………. 92
3-7- ملاحظات اخلاقی در شیوه اجراء…………………………………………. 92
فصل چهارم: یافته های پژوهش
4-1- یافته های توصیفی……….. 94
4-2- ماتریس همبستگی صفر مرتبه بین متغیرها…………………… 95
4-3- جدول رگرسیونی و شکل مربوطه……………………………………… 96
فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری
5-1- خلاصه پژوهش…………… 109
5-2- نتایج پژوهش……………… 111
5-3- محدودیت های پژوهش 118
5-4- پیشنهادهای تحقیق…… 119
منابع و مأخذ…………………………. 120
پیوست ها …………………………….. 132
چکیده انگلیسی…………………….. 140
فهرست جداول
جدول 3- 1تركیب جنسیتی گروه شركت كنندگان در پژوهش…………………………………………………………………..84
جدول 3-2تركیب گروه شركت كنندگان در پژوهش برحسب متغیر پایه تحصیلی……………………………………84
جدول 3-3تركیب گروه شركت كنندگان در پژوهش بر حسب رشته تحصیلی…………………………………………..85
جدول 3-4 تركیب گروه شركت كنندگان در پژوهش بر حسب میزان تحصیلات پدر………………………………86
جدول 3-5 تركیب گروه شركت كنندگان در پژوهش بر حسب میزان تحصیلات مادر……………………………….87
جدول 3-6 تركیب گروه شركت كنندگان در پژوهش بر حسب وضعیت اقتصادی خانواده ……………………….87
جدول 4-1: شاخصهای توصیفی متغیرهای پژوهش……………………………………………………………………………………..94
جدول 4-2. ماتریس همبستگی صفر مرتبه بین متغیرها……………….. ………………………………..95
جدول4-3. خلاصه مدل رگرسیون ،تحلیل واریانس و مشخصه های آماری رگرسیون سبک های دلبستگی روی تاب آوری…………………. ………………………………98
جدول 4-4. مشخصه آماری رگرسیون ، سبک های دلبستگی روی تاب آوری………………… ……………………………….98
جدول4-5. خلاصه مدل رگرسیون ،تحلیل واریانس و مشخصه های آماری رگرسیون سبک های دلبستگی بر روی مهارت های مقابله ای…. ……………………………….99
جدول 4-6. مشخصه آماری رگرسیون ، سبک های دلبستگی روی مهارت های مقابله ای……………………..100
جدول4-7. مشخصه آماری رگرسیون ، سبک های دلبستگی روی مهارت های مقابله ای………………………100
جدول 4-8. خلاصه مدل رگرسیون ،تحلیل واریانس و مشخصه های آماری رگرسیون مهارتهای مقابله ای بر روی تاب آوری………………. ………………………………101
جدول 4-9. مشخصه آماری رگرسیون مهارت های مقابله ای بر روی تاب آوری……………………………………..102
جدول 4-10. خلاصه مدل رگرسیون ،تحلیل واریانس و مشخصه های آماری رگرسیون نقش واسطه ای مهارت های مقابله ای در پیش بینی ارتباط بین سبک های دلبستگی و تاب آوری…………………………………..103
جدول4-11. مشخصه آماری رگرسیون سبک های دلبستگی و مهارت های مقابله ای بر تاب آوری……….104
جدول4-12. اثرات مستقیم ، غیرمستقیم و کل متغیرهای پژوهش بر یکدیگر……………. …………………………………106
جدول4-13. مقایسه دو گروه دانش آموزان دختر و پسر در متغیر تاب آوری…………………………………………….107
چکیده:
موضوع: تبیین نقش واسطه ای مهارت های مقابله ای در رابطه ای بین سبک های دلبستگی و تاب آوری
به وسیله ی: شهلا ابراهیمی
این مطالعه نقش واسطه ای مهارت های مقابله ای را در رابطه بین سبک های دلبستگی و تاب آوری مورد بررسی قرار داد. نمونه مورد بررسی 250 نفر ازدانش آموزان دبیرستانی دختر و پسر شهر ارسنجان با روش نمونه گیری نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای بود. شرکت کنندگان پژوهش پرسشنامه مهارت های مقابله ای اندلر و پارکر، پرسشنامه سبک های دلبستگی هازان و شیور و پرسشنامه تاب آوری کانر و دیویدسون را تکمیل نمودند. با بهره گرفتن از رگرسیون به شیوه متوالی همزمان و با به کارگیری مراحل پیشنهادی بارون و کنی مدل فرضی مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج یافته ها بر اساس فرضیه پژوهش نشان داد که: همه ابعاد سبک های دلبستگی پیش بینی کننده تاب آوری می باشد. همچنین مهارت های مقابله ای قادر به پیش بینی تاب آوری است. در نهایت یافته های پژوهش مؤید نقش واسطه گری مهارت های مقابله ای در ارتباط بین سبک های دلبستگی و تاب آوری بود. این یافته ها مؤید تأیید فرضیه اصلی پژوهش در خصوص نحوه ارتباط سازه های سبک های دلبستگی، مهارت های مقابله ای و تاب آوری می باشد.
کلمات کلیدی: مهارت های مقابله ای، سبک های دلبستگی، تاب آوری.
فصل اول
کلیات پژوهش
1-1- مقدمه
روانشناسی در گذشته ودر اوایل تکامل خود به عنوان یک علم، بر بیماری بیشتر از سلامت، بر ترس بیشتر از شهامت، بر پرخاشگری و خشم بیشتر از محبت و عشق تکیه داشت و روانشناسان تاکید چندانی بر کمک به مردم برای شاد تر شدن، تکامل یافته تر بودن، نوع دوست بودن، امید وار تر بودن، عاشق تر و خوشبین تر بودن، نداشته اند (سلیگمن، 2009). امروزه در مقابل این روند، رویکرد روانشناسی مثبت نگر[1] ظهر کرده که نقاط قوت وکمال انسانی را بررسی می کند (سلیگمن وسیکس زنتمیهالی،2000). روانشناسی مثبت نگر تاریخچه ای کوتاه (کمتر از یک دهه) و گذشته طولانی (به زمان آثار فلاسفه یونان و خرد ورزان شرق ) دارد (پترسون،2006). رویکرد روانشناسی مثبت گرا، با توجه به استعدادها و توانمندهای انسان به جای پرداختن به ناهنجاری ها و اختلال ها، هدف نهای خود را شناسایی سازه ها و شیوه هایی می داند که بهزیستی و شادکامی انسان ها را به دنبال دارند .یکی از مهمترین پیشرفت های نیمه دوم قرن بیستم پیدایش نظریه هایی است که بر نقش فرایند های عالی موثربر مهار و هدایت فرایندها شناختی تاکید می نماید. در اواخر قرن بیستم و اوایل قرن بیست ویکم می توان ورود سازه ی تاب آوری را به عرصه ی ادبیات روانشناسی تحولی، انقلاب نو در نحوه نگرش روان شناسان، روان درمانگران، روان پزشکان و مدد جویان به شمار آورد، به گونه ای که پیش از این برای کودکان و نوجوانانی که در معرض سوءاستفاده قرار می گرفتند یا شرایط ناگوار زندگی را تجربه کرده بودند، آینده ای تاریک نه چندان خوشایند متصور می شد. اما شناسایی تاب آوری بینشی دگرگون و امید وارانه برای ساختن فردای این کودکان و نوجوانان و نجات بزرگسالان پدیدآورد. از جمله عواملی که سبب سازگاری هر چه بیشتر آدمی با نیازها وتهدید های زندگی می گردد و با سلامت روان رابطه نزدیکی دارد تاب آوری است. به دلیل تاثیری که تاب آوری بر سلامت روانی دارد طی سال های اخیر توجه بسیاری از محققین را به خود جلب کرده است (فریبورگ، مارتینوسن، روز نوینگ، بارلاگ وهمدال[2]،2005). از این رو، عواملی که ساز گاری هر چه بیشتر آدمی با نیازها و تهدید های زندگی را تبیین کنند، بنیادی ترین سازه های مورد پژوهش هستند (سامانی، جوکار وصحرا گرد،1386). در این میان تاب آوری[3] از جمله سازه هایی است که در حوزه پژوهش های روانشناختی، به ویژه در عرصه روان شناسی سلامت، روانشناسی خانواده، روانشناسی تحول و بهداشت روانی جایگاه ویژه ای یافته است، به طوری که هر روز بر شمار پژوهش های مرتبط با این سازه افزوده می شود (کمپل ـ سلز،کوهن و استین،2006).راتر (1985). بیان می کند یکی از عوامل مهمی که به افراد در برخورد و سازگاری با مشکلات و موقعیت های استرس زا کمک می کند و او را در مقابل اختلالات آسیب شناسی و مسائل زندگی کمک می کند تاب آوری می باشد(پین کیورت، 2009، گارمزی، 1993). تاب آوری از سازه های بنیادی شخصیت است که در بر گیرنده قابلیت های فردی در رویاروئی، عقب نشینی واز سر گیری دوباره تلاش و مقابله با مشکلات می باشد خزایلی، 1386). تاب آوری به زبان ساده عبارت از تطابق موفقیت آمیز علی رغم وجود تهدید و شرایط نا گوار محیطی است که فرد در آن زندگی می کند. در واقع، تاب آوری سازگاری مثبت در واکنش به شرایط نا گوار است (گارمزی و ماستن،1994). بنابراین با افزایش مقاومت و تاب آوری در نوجوانان و جوانان می توان به میزان زیادی از آسیب های زیادی که در کمین آن ها ست پیشگیری کرد. بر این اساس پژوهش حاضربه دنبال کشف و شناخت بعضی از علل احتمالی تاب آوری می باشد تا بتوان به افزایش چنین رفتاری کمک کرد.
2-1- بیان مسئله
«چرا و چگونه برخی از افراد می توانند در برخورد با شرایط ناگوار[4] و استرس زا کارآمدی موثرخود را حفظ کنند در حالی که برخی دیگر امید خود را از دست می دهند؟ چگونه برخی بر این باورند که آنها می توانند شرایط را عوض کنند؟ چه عواملی آنها را قادر می سازد که در شرایط بحران به سازگاری مثبت دست پیدا کنند؟» این قبیل سوالات ذهن خیلی از افراد را به خود مشغول کرده است. بدون شک موفقیت آینده هر کشوری با افزایش سرمایه گذاری برای پرورش کودکان بهتر و کارآمدتر بستگی دارد. به همین دلیل افزایش پژوهش در حوزه تاب آوری و تحول کودک و توجه به لزوم مداخلات پیشگیرانه، ضروری به نظر می رسد. برخی ویژگی ها به صورت بالقوه در افراد به ودیعه گذاشته شده است اما ظهور و اعتلای آن ها مستلزم شناخت دقیق تر، پرورش و به کار گیری آن ها است.از جمله این ویژگی ها می توان به تاب آوری اشاره کرد. از طرفی با توجه به این که تاب آوری جایگاه ویژه ای در حوزه های روانشناسی تحولی، روانشناسی خانواده و بهداشت روانی دارد به همین دلیل چگونگی ایجاد این ویژگی و به بیانی تاب آور شدن افراد یکی از دغدغه های اصلی روانشناسان فعال دراین حوزه است. چرا که افزایش تاب آوری منجر به جامعه سالم تر می شود. که در راستای این موضوع افرادی از قبیل انزالیچیت، آرونسون، گود و مکای[5] (2006)، تاب آوری را باعث کاهش اضطراب و افسردگی دانسته اند. به باور آنان، افراد تاب آور می توانند بر انواع اثرات ناگوار چیره شوند و سلامت روان خود را حفظ نمایند. در نتیجه بالا بودن سطح تاب آوری موجب کاهش مشکلات هیجانی و ایجادسلامت روان در فرد می شود (سامانی وهمکاران، 1386). تاب آوری، توانایی غلبه بر رویدادهای دارای بار و فشار روانی زیاد (شامل آسیب های شدید، مرگ، فاجعه، ضایعه ی اقتصادی، آشوب های سیاسی و تغییرات فرهنگی) وحفظ سلامت روانی وسرزندگی روانشناختی به رغم مواجهه با رویدادهای نا خوشایند است(اگایبی[6]،2005). در واقع تاب آوری عموما به عنوان یک ویژگی مرتبط با منش، شخصیت و توانا یی مقابله در نظر گرفته می شود که بر توانمندی، انعطاف پذیری،توانایی تسلط یا یرگشت به حالت عادی پس از مواجه شدن با استرس وچالش شدید دلالت دارد (لازاروس[7] و فالکمن[8]،1984). برخی از پژوهش ها نیز، بین تاب آوری و سرسختی با اضطراب و افسردگی رابطه منفی معنی داری نشان داده اند و گویای آن هستند كه افراد تاب آور، می توانند بر انواع اثرات ناگوار چیره شوند(انزلیچت[9]، ارنسون[10]، گود[11] و مک کی[12]، 2006). همچنین سامانی، جوكار و صحراگرد(1386) بین خود تاب آوری و رضایتمندی از زندگی ارتباط مستقیم و معنی دار گزارش نمودند. اختلالات روانشناختی طیف وسیعی از مشکلات دوران کودکی را تشکیل می دهد که شیوع آن می تواند به نوع خانواده بستگی داشته باشد. باولبی معتقد است آنچه برای سلامت روانی كودك ضروری است تجربه یک ارتباط صمیمی، گرم و مداوم با مادر یا جانشین دایم اوست. به عقیده وی بسیاری از اشكال روان آزردگی ها و اختلال های شخصیت حاصل محرومیت كودك از مراقبت مادرانه و یا عدم ثبات رابطه كودك با چهره دلبستگی است(باولبی، 1969). پژوهش ها آشکار ساختن افرادی که در مواجهه با مشکلات و مخاطرات نشانه های کمتری از اضطراب و نگرانی روانشناختی را بروز می دهند،جزء افراد تاب آور محسوب می شوند (دامونت، 1999).تاب اوری با قابلیت تطابق انسان در مواجهه با بلایا یا فشارهای جانکاه، غلبه یافتن وحتی تقویت شدن
بوسیله آن تجارب اطلاق می شود. از طرفی این خصیصه با توانایی درونی شخص و تعامل با محیط و خانواده حمایت میشود، توسعه می یابد وبه عنوان یک ویژگی مثبت متبلور می گردد (دینر، لوکاس، شیمک وهلیلول، 2009). والدین خون گرم و علاقمندکه حدود و مرز ثابتی را ایجادمی کنند، موجب ارتقاءتاب آوری در فرزندان می شوند (ماستن وهمکاران، 1998به نقل از آلورد وگرادوس، 2005) . کوون[13] و همکاران(1996) ویژگی کودکان تاب آور را خوی نرم، هوش بالا، پیوند قوی بین والدین و کودک، احساس کفایت والدین، والدین دارای سلامت روان، احساس شایستگی از طرف کودک، کنترل واقعی، همدلی وتوانایی مشکل گشایی اجتماعی بر می شمرد. تاب آوری یک فرایند پویاست که بسیار تحت تاثیر عوامل حفاظتی است .عوامل حفاظتی قابلیت های ویژه ای هستند که برای روی دادن تاب آوری لازمند.این قلبلیت ها، مهارت ها وتوانایی هایی هستند که افراد می تواند به آنها دست یابد ودر خود فرد، محیط خانوادگی و یا در محیط اجتماعی وجود داشته باشد(دایر و فک گوییس،1996).
عوامل بسیاری در تاب آوری فرد در برابر مشكلات دخیل هستند كه از آن جمله می توان به سبك دلبستگی اشاره نمود(هازان و شیور، 1993 ؛ بلسکی، 2002). لو و سیم(2003)، بر این باورند كه داشتن دلبستگی ایمن به افزایش ویژگی های روانشناختی و عواطف مثبت مانند امید و خوشبینی به ویژه در موقعیت های دشوار منجر می شود، چون احساس می كند تكیه گاه ایمن و قدرتمندی دارد كه از او حمایت می كند(به نقل از نصیری و لطیفیان، 1386). مطالعات انجام شده رابطه بین تاب آوری و دلبستگی را مورد حمایت قرار می دهند(کامپفر، 1999 ؛ کیم، 2005 ؛ اکانر، 2003 ؛ لنت[19]، 2004 و پائول، 2009). نتایج بابلان و همکارن(1973) نشان داد، بین سبک دلبستگی، تاب آوری و دینداری رابطه معنادار وجود دارد. باولبی(1973)،
معتقد است كه نیاز دلبستگی، یک نیاز نخستین است كه از هیچ نیاز دیگری مشتق نشده است و نیازی اساسی برای تحول شخصیت است. باولبی(1980)، امنیتی را كه به وسیله دلبستگی ایجاد می شود، مهمترین ویژگی روابط در سراسر زندگی و رابطه ی اولیه را به عنوان الگویی برای روابط اجتماعی آینده می دانست. به نظر باولبی، مراقبت های حساس و پاسخ گو با فراهم ساختن آسایش، حمایت و حفاظت و همچنین كمك به آنها برای ایجاد الگوهای مثبت از خود و دیگران به عنوان یک پایگاه ایمن عمل می كنند.
تحقیقات فراوانی مؤید این نكته است كه عدم ایمنی پیوند دلبستگی، فرد را در مخاطره مشكلات روانی، رفتاری و ارتباطی فراوانی قرار می دهد. به علاوه میان دو متغیر امنیت دلبستگی و سبك شفقت و دلسوزی مادر كه شامل لحن ملایم در سخن گفتن، دستور دهندگی كمتر، اظهارات لذت بخش، شكیبا بودن، تسكین دادن فوری و پاسخ دهندگی كلی به انواع رفتار كودك، همچنین تعاملات اجتماعی كه به طور دو جانبه پاداش دهنده هستند، نیز ارتباط معنی داری وجود دارد(ایزابلا، 1993 ؛ ایزابلا و بلسکی، 1991). علایم اضطراب، افسردگی و یا خشم می توانند نشان دهنده تجربیات عاطفی منفی از روابط دلبستگی در گذشته و یا حال باشند(سبل، 2003). فهم عوامل زیربنایی ایجادكننده مشكلات دلبستگی، به درمان اختلالات خلقی و رفتاری ناشی از مشكلات دلبستگی نیز کمک می نماید(ماروین و وهلن، 2003). پیوسته گر و همکاران(1391) نشان دادند، سبك های دلبستگی به ویژه سبك های دوسوگرا و ایمن می توانند آسیب پذیری روانی را در ابعاد و به درجات مختلف تبیین نمایند. نتایج پژوهش بشارت، گلی نژاد و احمدی(1382) نیز نشان داد كه آزمودنی های دارای سبك دلبستگی ایمن نسبت به آزمودنی های دارای سبك دلبستگی ناایمن، مشكلات بین فردی كمتری داشتند. موس و بیلینگز[24]، پاسخهای مقابله ای را به پاسخهای مقابله شناختی و پاسخ های مقابله رفتاری تقسیم كرده اند.
اگر چه تحقیقات پیشین موید وجود رابطه بین ابعاد سبک های دلبستگی وتاب آوری است بااین حال یافته های تحقیقاتی بیان می کنند که ممکن است مهارت های مقابله ای نقش واسطه ای در ارتباط بین سبک دلبستگی و تاب اوری داشته باشد.
ویسی، عاطف وحید و رضایی(1379)، نشان دادند كه در شرایط پراسترس كسانی كه از سرسختی بالاتری برخوردارند، سلامت روان بیشتری دارند تا كسانی كه از سرسختی پایین تری برخوردارند. كیم و همكاران(2005)، معتقدند بین تاب آوری و معناداری زندگی رابطه وجود دارد و افزایش معناداری زندگی نه فقط به فرد در غلبه بر ناسازگاری ها كمك می كند، بلكه به بهبود رضایت شخص از زندگی نیز منجر می شود. در نتیجه به نظر می رسد این ویژگی از نقش مهمی در كمك به افراد در غلبه بر موقعیت های ناسازگار بازی می كند. یکی از عواملی که می تواند تبیین کننده توان تاب آوری فرد در هنگام مواجه با شرایط استرس زا باشد نوع مهارت مقابله ای مورد استفاده وی می باشد. روانشناسان منابع مقابله را از پاسخهای مقابله متمایز می دانند. منابع یا امكانات مقابله ابزارهایی هستندكه در دسترس افراد قرارمی گیرند تا در مقابله با مشكل از آنها استفاده كنند. سبک دلبستگی و حمایت اجتماعی یكی از منابع مقابله است كه خواص روانشناختی معینی دارد، مثلا استقامت فرد را زیاد می كند و به وی حس سامان یافتگی می بخشد. اما پاسخهای مقابله رفتارهایی هستند كه افراد در برابر استرس از خود نشان می دهند(راس وآلتایمر[26]، 1998).
مطالعات گسترده ای رابطه شیوه های مقابله ای مثبت، تاب آوری و سازگاری را مشخص کرده اند(کریگ، 2001 ؛ چاتمن، 2006). مقابله بنا به تعریف لازاروس و فولکمن(1984) به عنوان فرایندی پیچیده، تابع ارزیابی های فرد و فشارهای موقعیتی و عبارت از تلاشهای رفتاری و شناختی است که دائماً درحال تغییر است، و به منظور کنترل موقعیت ها و شرایطی که به طور بالقوه فشارزا و یا زیانبار ارزیابی می شود، به کار می رود. طبق مطالعه ی چاتمن(2006) عدم استفاده از راهبردهای مقابله ای منفی، میزان تاب آوری را در نوجوانان ساکن در حاشیه شهر ها افزایش می دهد.
همچنین بنابر مطالعات انجام شده و اهمیت تاب آوری، سبک دلبستگی و مهارت های مقابله در سازماندهی ذهنی موقعیت های تنش زا و تاثیر این عوامل بر شادمانی و سلامت روانی، مساله اساسی در مطالعه ی حاضر بررسی نقش واسطه ای مهارت های مقابله ای در ارتباط بین سبک های دلبستگی و تاب آوری در دانش آموزان دبیرستانی می باشد. در مجموع، تحقیقاتی که در زمینه ارتباط مهارتهای مقابله ای و تاب آوری صورت گرفته است، رابطه این دو سازه را آشکار می سازد.
1-3- اهمیت موضوع پژوهش
به راستی چرا برای ساختن کارهای بهتر و تکنولوژی عملی این همه سرمایه گذاری می شود ولی اطلاعات ناچیزی برای ساختن کودکان بهتر وجود ندارد؟ آدمی در مسیر زندگی خود با مسائل مختلفی روبه رو می گردد. به ویژه در دوره ینوجوانی وجوانی، انسان به دلیل شروع جدی ترین روابط اجتماعی اش خطرات بالقوه ی زیادی را در پیش رو دارد. سوء مصرف مواد مخدر و مشروبات الکلی، روابط نامتعارف دختر وپسر و آسیب های موجود در فضا های مجازی همچون اینترنت و…. از بارزترین و آسیب زا ترین این خطرات است که گریبانگیر بسیاری از جوامع شده است .اهمیت توجه به موارد مطرح شده در جامعه ی ما که یک جامعه ی رو به رشد است و به دلیل داشتن آرمان های خاص خود که همواره در معرض تهدید می باشد،این دغد غه ها را بیشتر می کند. به ویژه این که درصد بالایی از جمعیت کشور را نوجوانان تشکیل می دهند. از آنجا که بر خورد ریشه ای وعملی، و نه شتاب زده و آنی، در بیشتر موارد کار ساز تر است؛ بنابر این لزوم آماده ساختن افراد جامعه به منظور برخورد مناسب با این گونه مسا ئل و معظلات از دغدغه های اصلی نظام اجتماعی و تعلیم و تربیتی کشور باید قرار گیرد.با افزایش مقاومت وتاب آوری در نوجوانان وجوانان می توان به میزان زیادی از آسیب های نا خواسته ای که در کمین آنها است ، پیشگیری کرد.همچنین یکی از بحث های عمده دست اندر کاران تعلیم وتربیت توجه همزمان به پرورش ابعاد کمی (تحصل وآموزش) وکیفی (عاطفی واخلاقی)فراگیران است.از جمله بعد کیفی فرا گیران می توان به تاب آوری توجه کرد، ونتیجه این تحقیق کوششی در جهت روشن تر کردن به فهم وشناخت بیشتر رابطه متغیرهای دلبستگی و راهبردهای مقابله ای با تاب آوری که به فهم بیشتر تاب آوری کمک می کند.
از جمله مضامین کاربردی این طرح می توان به: اعلام نظر و گزارش نتایج نهایی طرح به متخصصین و مسولین، جهت مطالعه ی موثر پیرآمون مهارت های خود تاب آوری، سبک های دلبستگی و مهارت های مقابله ای دانش آموزان و پیش بینی آسیپ پذیری آنان و همچنین کاربست یافته های چنین پژوهشی در برنامه ریزی درمان های روانشناختی در راستای کمک به افراد آسیب دیده و ارتقاء سلامت روانشناختی این افراد در زمان ایجاد شرایط فشارزای روانی اشاره نمود.
1-4-هدف پژوهش:
تبیین نقش واسطه ای مهارت های مقابله ای در ارتباط بین سبک های دلبستگی و تاب آوری .
اهداف فرعی:
- بررسی قدرت پیش بینی کنندگی سبک های دلبستگی بر اساس تاب آوری .
- بررسی قدرت پیش بینی کنندگی سبک های دلبستگی بر مهارت های مقابله ای .
- بررسی قدرت پیش بینی کنندگی مهارت های مقابله ای بر تاب آوری .
- بررسی تفاوت های جنسیتی در متغییرهای پژوهش.
1-5- تعاریف نظری متغییر:
1-5-1 تعریف نظری تاب آوری: تاب آوری به عنوان یكی از سازه های اصلی شخصیت برای فهم انگیزش، هیجان و رفتار مفهوم سازی شده است(بلاک، 2002). گارمزی و ماسن(1991)، تاب آوری را “یک فرایند، توانایی، یا پیامد سازگاری موفقیت آمیز با شرایط تهدید كننده”، تعریف نموده اند. به بیان دیگر تاب آوری، سازگاری مثبت در واكنش به شرایط ناگوار است(والر، 2001). البته تاب آوری، تنها پایداری در برابر آسیب ها یا شرایط تهدید كننده نیست و حالتی انفعالی در رویارویی با شرایط خطرناك نمی باشد، بلكه شركت فعال و سازنده در محیط پیرامونی خود است. می توان گفت تاب آوری، توانمندی فرد در برقراری تعادل زیستی- روانی، در شرایط خطرناک است(کانر و دیویدسون، 2003).
1-5-2- تعریف نظری سبک دلبستگی: در روانشناسی تحولی پیوند عاطفی را که بین نوزاد و مادر پدید می آید ، دلبستگی می گویند. این دلبستگی در زمان نوزادی شروع شده و در طول زمان دارای ثبات است(بالبی، 1996). بالبی فرایند شکل گیری دلبستگی (پیوند عاطفی) نوزاد به مادر را تشریح کرد و نشان داد که تشکیل چنین پیوندی و تجربه امنیت در چهارچوب این پیوند سنگ بنای تحول و کنش وری در افراد غیرمبتلاست. از سوی دیگر تجربه ناایمنی در رابطه دلبستگی با مشخصه های بی اعتمادی، آسیب پذیری، حساسیت و مشکلات ارتباطی همبستگی دارد . پیرو تحقیقات بالبی در مورد دلبستگی، اینزورث و همکاران سه سبک دلبستگی ایمن، اجتنابی و دوسوگرا را تشخیص دادند؛ سبکهای دلبستگی، روش های مواجه فرد با موقعیتهای استرس زا را متاثر می سازد. افراد ایمن ضمن تصدیق موقعیت به سادگی از دیگران کمک می گیرند، نشان برجسته دوسوگراها حساسیت بیش از حد نسبت به عواطف منفی و نگاره های دلبستگی است به گونه ای که سد راه خودپیروی آنها میشود.
1-5-3- تعریف نظری مهارت های مقابله ای : مقابله یا سازگاری عبارت از تلاش هایی است كه به منظور كنترل موقعیت ها و شرایطی كه بطور بالقوه فشاز زا یا زیانبار ارزیابی می شوند ، صورت می گیرد(فولکمن و لازاروس، 1984). لازاروس و فولكمن، 1995)، هنگامی كه فرد با موقعیتهای استرس زای زندگی روبرو می شود این پرسش را مطرح می كند كه ” آیا من در موقعیت خطر قرار دارم ” چنین حالتی را ارزیابی اولیه گویند . ارزیابی ثانویه هنگامی است كه فرد متوجه خطر یا استرس شده است و این پرسش را عنوان می دارد كه ” چه كار می توانم انجام دهم “.
1-6-تعریف عملیاتی متغییرها
1-6-1- تعریف عملیاتی تاب آوری: نمره ای است که آزمودنی در مقیاس سنجش تاب آوری کانر و دیویدسون[35](2003) بدست آورد.
1-6-2- تعریف عملیاتی سبک دلبستگی: نمره ای است که آزمودنی در پرسشنامه سبک دلبستگی هازن و شیور[36](1987) به دست آورد.
1-6-3- تعریف عملیاتی سبک مقابله ای: نمره ای است که آزمودنی در مقیاس راهبرد مقابله ای با استرس پاکزو و اندلز[37](1990) بدست آورد.
قیمت 70 هزار تومان
70,000 تومانافزودن به سبد خرید
وبلاگ مهرداد آقاجانی، مشاور و روانشناس...برچسب : نویسنده : noshkharo بازدید : 74