پایان نامه بررسی رابطه بین سازمان یادگیرنده با اثربخشی سازمانی

چکیده

پژوهش حاضر با هدف تعیین رابطه بین سازمان یادگیرنده با اثربخشی سازمانی در دانشگاه علامه طباطبائی در سال 93-94 با روش همبستگی انجام شده است. جامعه آماری این پژوهش کلیه کارکنان اداری دانشکده‌های ادبیات، اقتصاد، مدیریت، روان شناسی و علوم تربیتی، حقوق و علوم سیاسی و علوم اجتماعی است که جمعاً 303 نفر است.

نمونه آماری پژوهش حاضر بر اساس جدول مورگان 170 نفر بدست آمد. در این پژوهش از روش نمونه‌گیری طبقه‌ای نسبتی استفاده شد. اطلاعات پژوهش با بهره گرفتن از دو پرسشنامه سازمان یادگیرنده ویک و لئون و اثربخشی سازمانی ساخته هوی و همکارانش بدست آمد. پایایی هر دو پرسشنامه بر اساس فرمول آلفای کرونباخ به ترتیب 94/0 و 87/0 محاسبه شد.

برای تحلیل داده‌ها از آزمون همبستگی پیرسون، رگرسیون چندگانه به روش گام به گام و آزمون تحلیل واریانس یکراهه استفاده شد. نتایج آزمون همبستگی پیرسون نشان داد که بین سازمان یادگیرنده و اثربخشی سازمانی ارتباط مثبت و معناداری وجود دارد. همچنین بر اساس آزمون رگرسیون چندگانه گام به گام مشخص گردید که از بین پنج مؤلفه سازمان یادگیرنده سه مؤلفه نوآوری، اجرا و برنامه قادر به پیش‌بینی متغیر اثربخشی سازمانی هستند و نتایج آزمون تحلیل واریانس یکراهه نشان داد تفاوت معناداری بین دانشکده‌های مختلف از نظر بعد سازمان یادگیرنده وجود ندارد اما از نظر نگرش کارکنان نسبت به اثربخشی سازمانی بین دانشکده‌های مختلف تفاوت وجود دارد.

کلید واژه‌ها: سازمان یادگیرنده، اثربخشی سازمانی، نوآوری، دانشگاه.

فهرست مطالب                                         عنوان                                                              صفحه

فصل اول: کلیات پژوهش

مقدمه

“مدیران امروزی دوره‌ای را تجربه می‌کنند که در آن سرمایه واقعی سازمان‌ها دانایی و هوشمندی است. در عصر ما، دیگر سازمان‌ها به انبوهی تولید، ذخایر مالی و فزونی نیروی انسانی خود نمی‌بالند بلکه بالندگی سازمان‌ها، در گرو سرمایه هوشمند و دانش آنهاست. مبنای ثروت‌آفرینی در اقتصاد امروز، دانش و تخصص است. آینده از انقلابی خبر می‌دهد که نیروی حرکت آن از اندیشه‌های انسانی سرچشمه می‌گیرد. بی‌شک عصر حاضر، عصر سازمان‌هاست و متولیان این سازمان‌ها، انسانها هستند. انسانهایی که خود به واسطه در اختیار داشتن عظیم‌ترین منبع قدرت یعنی تفکر، می‌توانند موجبات تعالی، حرکت و رشد سازمان‌ها را پدید آورند.

در فضای پر شتاب و سرشار از تحول و رقابت دنیای امروز، آنچه که منجر به کسب مزیت رقابتی سازمان‌ها می‌گردد، نیروی انسانی با کیفیت، خلاق و پویاست.

از این رو در عصر حاضر، منابع انسانی دانشگر به عنوان مهمترین قابلیت سازمان در کسب مزیت رقابتی و همچنین عمده‌ترین دارائی نامشهود قلمداد می‌شوند و باید کارکنان را کلید طلایی بهبود کیفیت و بهره‌وری کلیه فرایندهای سازمانی دانست” (طبرسا و احدیان، 1386). اداره سازمان‌های امروزی امری بسیار پیچیده است و راه‌کارهایی که برای اداره سازمان‌ها در گذشته به کار می‌‌‌‌‌‌‌رفت در قرن اقتصاد دانش محور کنونی دیگر کارآمدی خود را از دست داده است (لیائو و همکاران[1]، 2010).

به گونه‌ای که پیتر دراکر در کتاب “مدیریت بر آینده ادعا نموده است که از “حالا دانش شاه کلید می‌‌‌‌‌ باشد”و دانش منبع اصلی رقابت برای افراد و به طور کلی برای سازمان می‌باشد (دانش‌فرد و بهرام‌زاده، 1385). احتمال دستیابی به قابلیت مدیریت استراتژیک در قرن 21 برای سازمان‌هایی می‌باشد که این مهم را درک کرده‌اند که بقای آنها وابسته به توانایی تسخیر هوشمندی، زیرکی و فراست، انتقال آن به دانش قابل استفاده و انتشار سریع آن در سطوح سازمانی می‌باشد (شریف‌زاده، 1387).

در این میان، الگوی سازمان‌های یادگیرنده، مناسب سازمان‌هایی است که به دنبال عقلانی کردن ساختارها و فرایندهای سازمانی برای تسریع در پاسخگویی، اثربخشی و کارایی مدیریت است (قربانی‌زاده و مشبکی، 1385). برای نخستین بار در نشریه دانشگاه فناوری ماساچوست در مقاله‌ای با عنوان” دگرگونی سازمان‌ها” این تجدید ساختار علمی، سازمان یادگیرنده نام گذاشته شد (آبکنار، 1386).

 سازمان یادگیرنده به عنوان بهترین ساختار در دنیایی که تغییر و تحول در آن روزافزون بوده و تمامی سازمان‌ها در آستانه جهانی شدن قرار دارند، می‌باشد. این نوع سازمان، یادگیری چگونه یاد گرفتن را به کارکنان خود می‌آموزد تا به عنوان عناصری خلاق در مواجه با تغییرات، بهترین عملکرد را از خود نشان دهند.

در واقع در این نوع سازمان‌ها نیروی انسانی به عنوان مهمترین دارایی و عناصر کلیدی سازمان محسوب می‌شوند و افراد در کانون توجه و اهمیت هستند. این نوع ساختار یکی از رویکردها و مکانیزم‌های اثربخشی در سازمان‌ها و به خصوص سازمان‌های آموزشی و منجمله دانشگاه‌ها می‌باشد. سازمان‌های آموزشی به مثابه مادر سایر سازمان‌ها و یک نهاد حیاتی، در فرایند توسعه هر کشوری است. دانشگاه‌ها نقش مهمی در تربیت نیروی انسانی متخصص برای سایر سازمان‌ها را دارد و مسؤل انتقال میراث فرهنگی، اجتماعی، یگانگی و انسجام اجتماعی در جامعه است. لذا این سازمان نسبت سایر سازمان‌ها بیشتر در معرض حساسیت و قضاوت جامعه قرار دارد و تنها زمانی می‌تواند پاسخگوی نیازها و انتطارات جامعه باشد و خود را با تغییرات محیطی تطبیق دهد که دانشگاه یادگیرنده شود.

بیان مساله

امروزه تغییر و تحولات سریع عوامل محیطی، میزان پیچیدگی و ابهام را افزایش داده و ادامه حیات موفقیت آمیز سازمان‌ها را با چالش‌‌‌‌‌‌های جدی روبه رو ساخته است. در چنین وضعیتی، سازمان‌ها برای افزایش قابلیت‌های سازمانی باید یاد بگیرند در محیط پر از ادغام‌های دائمی، پیشرفت‌های پرشتاب فناوری، تغییرات اجتماعی گسترده و رقابت فزاینده به‌طور موفق عمل کنند (گاروین[2]، 2000). اولین روند تاثیر گذار بر مدیریت، رشد فزاینده تغییرات است که بر اثر رقابت‌های جهانی به وجود آمده است. سازمان‌ها برای اینکه کارها را به شیوه ای عالی انجام دهند باید با سرعت بیشتری خود را با شرایط جدید وفق دهند. روند دوم،  تغییر زیربنایی در تکنولوژی سازمانی است. سازمان‌های سنتی به گونه ای طرح ریزی شده بودند که بتوانند از تکنولوژی مبتنی بر دستگاه‌های مکانیکی استفاده کنند، که در آن صورت م وبلاگ مهرداد آقاجانی، مشاور و روانشناس...