جزوه نظام اداری حمید زارع

به نام خدا

فصل اول

مقدمه: چرا در جستجوی سیره و سنت نبوی (ص) هستیم؟

بدون تردید شایع ترین دیدگاه در میان عالمان و فقیهان امامیه درباره گستره شریعت، دیدگاه شمول تشریع الهی و تعمیم آن به هر حرکت و سکون ،حادثه و شان اجتماعی و فردی است .

مطابق دیدگاه این گروه تشریع تنها از آن خداوند است و توحید در تسریع و تقنین از قطعات دین به شمار می رود و دیگران اعم از افراد و شخصیتها و نهادها برنامه ریزانی هستند که باید در پرتو احکام اسلام برنامه ریزی کنند.

دیدگاه دیگری هم مدعی است که دین و آنچه پیامبر برای بشر به ارمغان آورده است «منبع» نیست بلکه یک « داور» است قرار نیست پاسخ هر پرسشی در باب اداره جامعه را از دین پرسید. مسلمانان مجموع حرکت جامعه را بر اساس معیارها و ضوابط دینی انجام می دهند و مجموعه طراحی ها و سیاستها | لزوما باید با دین سازگار باشد.

نظام اداری اسلامی، نظامی در جهت آرمانهای اسلامی است. یعنی مجموعه فعالیتها در جامعه اسلامی باید با مجموعه ارزشها و مفاهیم و احکام اسلامی سازگار باشد.

دیدگاه کسانی چون صدر که معتقد به شمول تشریع نسبت به همه حرکات و افعال اند و معتقدند به اینکه دین متکفل پاسخ به همه پدیده های فردی و اجتماعی است. لکن تفاوتی که اینان با صاحب نظریه قبلی دارند این است که اعتقادی به جعل و تسریع الهی در قالب عام یا خاص در همه زمینه ها نیستند بلکه حوزه هایی را خالی از تشریع الهی بی واسطه می دانند. این گروه معتقد به منطقه «فراغ و عفو» هستند.

دیدگاه سوم بر این باور است که قلمرو دین محدود به مسائل فردی و هدف دین سلوک توحیدی است در این میان می توان به اندیشه عبد الرزاق فقیه از هری اشاره کرد که معتقد است محمد (ص) فقط یک رسول بوده و دعوت خالص دینی داشته است.

برخی از صاحب نظران معاصر نیز معتقدند که بعلت پیامبران نه برای اصلاح و آبادانی دنیای انسانها که برای برخوردار ساختن آنان از حیات طیبه اخروی است. آنها معتقدند که جهان را باید عقلا با تدبیرهای عقلانی اداره کنند.

اما دین مربوط به امور شخصی انسانهاست از ارتباط انسان باخدا سخن می گوید و به حل معماهای حیات و مرگ می پردازد و از ان قباید انتظار پاسخ به بسیاری از معضلات بشری را داشت.

در این دیدگاه نظر بر آن است که شریعت نسبت به همه شوون زندگی انسانها ارائه طریق نکرده است صاحبان این نظریه معتقدند که شارع مقدس حوزه های وسیعی را به انسانها واگذار کرده تا خود آنچه را در آن حوزه ها می پسندند و صلاح می دانند به عنوان قانون وضع کنند . به بیان دیگر معتقدان به این نظریه عموما بر این باورند که در حوزه های مرتبط به زندگی انسانها شارع مقدس هیچ سخنی ندارد و انسانها را ازاد گذاشته به گونه ای که شرایط تقنین و نهاد قانون گذار را نیز خود تعیین کنند .

تعریف مفاهیم

قرآن: کتاب آسمانی است که در قالب بخش های جداگانه و نه بطور کلی و یکجا بر پیامبر اکرم (ص) نازل شده است.

قران به ارائه اصول کلی و راهنمایی های جامع پرداخته است و نه به تشریح جزییات قران بطور کلی کتاب ایمان و رفتار معنوی است.